Wrocław oferuje wiele interesujących zabytków – niektóre są bardziej, inne z kolei mniej znane. Wśród tych mniej znanych i często wzbudzających zainteresowanie znajdują się Kamienie Stulecia. Możemy zobaczyć je w różnych punktach miasta, ale nie każdy dokładnie wie, czym są. Co warto wiedzieć o tajemniczych Kamieniach Stulecia we Wrocławiu?
Przypominają znaki graniczne lub przydrożne kapliczki – Kamienie Stulecia (niem. Jahrhundertsteine) to charakterystycznej słupy granitowe, które powstały we Wrocławiu na przełomie XIX i XX wieku. Wówczas zostały ustawione przy drogach wylotowych z Wrocławia przy granicach miasta. Wiele z nich możemy podziwiać także dzisiaj. Za zaprojektowanie Kamieni Stulecia odpowiedzialny był najprawdopodobniej Karl Klimm, niemiecki architekt, działający we Wrocławiu. Zostały one sfinansowane przez władze miejskie na pamiątkę nadchodzącego XX stulecia – stąd też ich nazwa, czyli Kamienie Stulecia. Nie miały one żadnego formalnego znaczenia jako punkty kontrolne, ale jedynie były one symboliczne.
W latach 1900-1901 ustawiono sześć Kamieni Stulecia:
- na południowy wschód w stronę Oławy (przy ul. Krakowskiej)
- przy drodze na południe w kierunku Świdnicy (w sąsiedztwie dzisiejszego budynku TVP Wrocław przy ul. Karkonoskiej)
- przy drodze na północny wschód w stronę Psiego Pola (przy al. Kromera)
- przy drodze na wschód w kierunku Jelcza (w sąsiedztwie pętli tramwajowej przed Mostami Chrobrego przy ul. Mickiewicza)
- przy drodze na zachód w stronę Legnicy (przy ul. Legnickiej)
- przy drodze wylotowej na północ w stronę Trzebnicy (w sąsiedztwie Mostów Trzebnickich)
Do czasów dzisiejszych zachowała się połowa Kamieni Stulecia, a mianowicie te zlokalizowane przy drodze wylotowej na północ w stronę Trzebnicy, przy drodze na południe w kierunku Świdnicy oraz przy drodze na wschód w kierunku Jelcza. W 2012 roku znaleziono także fragmenty jeszcze jednego słupa, który znajdował się przy al. Kromera.
Forma Kamieni Stulecia
Jak wspomnieliśmy wcześniej, Kamienie Stulecia przypominają znaki graniczne oraz przydrożne kapliczki słupowe. Prawdopodobnie inspiracją do takiej, a nie innej formy była XVI-wieczna, obecnie nieistniejąca już, kapliczka słupowa zwana „Kurkiem Wrocławskim” – została ona ostatecznie zniszczona w trakcie działań wojennych. Kamienie Stulecia mają okrągłą kolumnę z niemiecką nazwą miasta oraz datą 1900-1901. Po roku 1945 w akcji usuwania we Wrocławiu śladów niemieckich ze słupów usunięto napisy Gemarkung Breslau („obręb Wrocław”). W trakcie prac renowacyjnych prowadzonych kilkanaście lat temu na dwóch słupach zlokalizowanych ul. Mickiewicza i przy Moście Trzebnickim odtworzono skute niemieckie napisy. Na czterostronnej głowicy słupów widnieją cztery elementy herbu Wrocławia, a mianowicie są to: litera W, śląski orzeł, czeski lew i głowa św. Jana Ewangelisty.
